Category: Bàn về sự học

[BỨC TRANH CỦA TRẺ NÓI LÊN ĐIỀU GÌ?]

Tôi là người yêu sách và rất ham đọc sách. Những năm tháng ở quê thời phổ thông, sách rất khan hiếm. Trường học chưa có thư viện, gia đình tôi khó khăn nên không có tiền để mua các sách ngoại văn, chỉ mua sách giáo khoa và sách tham khảo phục vụ môn học ở lớp. Tôi nhớ mỗi lần ôm chồng sách giáo khoa về nhà, tôi thường đọc nghiến ngấu các tác phẩm văn xuôi và học thuộc lòng các bài thơ trong sách Văn học. Đó là các tác phẩm tôi được đọc, rất ít ỏi so với nhu cầu thực của bản thân. Vì vậy, khi bước chân vào cổng trường Đại học và biết đi làm thêm kiếm được chút tiền, tôi đã luôn dành phần tiền làm thêm để mua sách. Mục tiêu tôi đặt ra là mỗi tuần sẽ mua ít nhất 1 cuốn, tôi đã thực hiện liên tục trong 4 năm Đại học. Vì vậy, khi ra trường tôi ôm được kha khá sách. Và tôi cũng thường xuyên lựa chọn lên thư viện để được đọc thêm sách, nhất là những cuốn sách rất dày đắt đỏ.

Người yêu sách mà có sách đọc thì như đói kiếm được miếng ăn.

Nhưng người không mê sách, để tạo cho thói quen yêu sách là một quá trình phải được thực hiện dài hơi và có lộ trình, dùng nhiều cách tác động khác nhau.

Tôi áp dụng việc giúp con tôi ham đọc sách rất đơn giản, tôi thường đọc sách cho con từ khi con còn nằm ngửa, khi biết ngồi tôi bày la liệt sách xung quanh bé với các sách tranh đẹp mắt,… vì vậy, nay con tôi rất ham sách, nhiều khi tôi phải hãm vì con đọc quên ăn, quên ngủ.

Nhưng khi tôi áp dụng lập tủ sách để khuyến đọc cho học sinh của tôi thì không hề dễ dàng. Vì tôi biết các học trò của tôi chưa từng có thói quen đọc sách và nhiều em cũng giống tôi khi là học sinh, các em sống trong gia đình bố mẹ không ham sách và kinh tế còn khó khăn, không đầu tư nhiều cho sách.

Khi lập tủ sách, tôi đã phải hàng ngày nói về lợi ích và sự thú vị của việc đọc sách, nhằm kích thích sự quan tâm hứng thú cho chúng. Tôi nói với chúng cả nửa năm, ban đầu chúng gạt ngay khi tôi đề xuất lập tủ sách, chúng nói bọn em không thích đọc, đọc sách mỏi mắt, không có hình ảnh chuyển động, em thích xem điện thoại hơn,…

Khi thuyết phục được hơn nửa lớp bắt đầu ủng hộ và hào hứng, tôi đã ôm 20 cuốn sách đầu tiên từ tủ sách nhà tôi để mang đến giới thiệu cho chúng, tôi giơ từng cuốn sách lên và nói sơ qua nội dung có trong cuốn sách cho chúng nghe. Sách tôi chọn mang đến gồm 10 cuốn sách danh nhân viết bằng tranh và 10 cuốn khác bằng chữ nhưng dạng sách tóm tắt, sách truyện ngắn để chúng nhìn ít chữ sẽ không ngại đọc. Sau đó tôi đưa chúng xem và đứng cạnh mỗi đứa vài phút để đọc cùng chúng.

Thực tế, có em đã đọc rất chăm chú, có em trở nên say sưa quên cả dùng điện thoại nhưng cũng có em cầm sách trước mặt tôi nhưng trong lòng sách lại một chiếc điện thoại đang mở.

Tôi đã phải rèn luyện và hướng dẫn chúng cách đọc, cách ghi chép những nội dung thú vị khi đọc sách. Mọi việc không dễ dàng. Đó là một hành trình dài liên tục để chúng có được thói quen đòi đọc sách sau nửa năm triển khai. Giờ đây, học sinh của tôi đã đạt khoảng 70% say sưa đọc khi được yêu cầu; khoảng 50% chủ động tự đọc. Và 30% vẫn phải o ép giám sát mới chịu đọc.

Qua việc khuyến đọc mà tôi đã thực hiện, tôi nhận thấy, có sách và chuyển sách vào tâm trí người đọc là việc không giống nhau. Mà khâu quan trọng nhất lại là khâu thứ hai.

Vì vậy, việc lập các tủ sách cộng đồng là chưa đủ. Cần xây dựng những người thổi lửa vào những tủ sách ấy hàng ngày bằng chính đam mê yêu sách của người đó, thì tủ sách cộng đồng mới có thể thành công.

Nếu không, nó sẽ lại trở thành một sự lãng phí giống các đề án giáo dục bất thành.

Viết bởi Tuy Lip đen

Tác giả là thạc sỹ toán học, hiện đang giảng dạy trong một trường trung học ở Hà Nội và là thành viên của Nghiệp đoàn giáo chức Việt Nam

Đây là những tâm sự thật của một bạn du học sinh Mỹ hiện đang ở Việt Nam hè 2014. Tôi quyết định giấu tên người chia sẻ câu chuyện này.
Góc nhìn Việt Nam: ‘Đi Mỹ được rồi, về làm gì?

Tôi năm nay 21 tuổi, đang du học tại Mỹ. Kết thúc 4 năm Đại học, tôi muốn về Việt Nam. Nhưng ai cũng ngăn cản: ‘Đi đi, đừng về!’
Bố mẹ tôi làm trong ngành y. Hai người bắt đầu nói về chuyện du học và định cư tại Mỹ khi tôi mới học 11. Mẹ thường hay kể công việc hằng ngày tại bệnh viện, để tôi hiểu lời hối thúc ‘đừng về Việt Nam’ bắt nguồn từ 20 năm sống trong bức xúc của mẹ: ‘Bệnh viện của mẹ có một bác giám đốc lên chức từ những năm 80. Kể từ đó, bác đã cho không biết bao nhiêu họ hàng từ Bắc, Trung vào làm hộ lý, điều dưỡng, kỹ thuật viên,…

Với ‘quyền lực mềm’ của giám đốc, bác chỉ nói một tiếng, có anh trưởng khoa nào không dám nhận người? Toàn con ông cháu cha. Còn những sinh viên chính quy, nắm tấm bằng Đại học, phải trầy trật khổ sở để được bước chân vào cổng viện. Không chỉ ở đây, mà bất cứ nơi đâu tại Việt Nam này cũng có ‘quyền lực mềm’ giống thế hoặc hơn thế. Nhiễu nhương lắm. Hách dịch lắm. Về làm gì hả con?’

Khi không thuyết phục được tôi, ba mẹ viện đến dì. Dì bảo: ‘Dì hiểu là con muốn về Việt Nam để cống hiến. Nhưng, ở nơi này, tài năng của con không có cơ hội phát triển. Tìm cách định cư đi. Khi đã có kinh tế, con muốn làm gì cho quê hương mà chẳng được!’ Không chỉ bố mẹ, dì, mà các bác đang sống ở Mỹ đều đồng ý với quan điểm ấy.

Lăng kính Mỹ: ‘Lý do nào để quay về quê hương?’
Trong vòng tròn bạn bè của tôi, chỉ ra ai không muốn về Việt Nam thì rất dễ. Còn tìm người quyết tâm trở lại thì thật khó khăn. Nhiều bạn lưỡng lự, không ai dám chắc chắn hai chữ: ‘Sẽ về!’

Tôi có một cô bạn thân đang học ngành Công nghệ thực phẩm. Cô bảo: ‘Ngành mình học, về nước không xài được. Còn đường ở Canada thì rộng mở. Mình không muốn trở về để chật vật kiếm một chỗ làm sau 4 năm vất vả!’ Một người bạn khác chia sẻ: ‘Từ lúc quyết tâm theo đuổi sự nghiệp sản xuất âm nhạc, mình đã biết.

Tại Việt Nam, mình sẽ không làm được.’ Một chị theo học kinh tế thì bảo: ‘Đơn giản chị không muốn!’ Chị đang đi thực tập rất nhiều nơi, kiếm tìm một chỗ tài trợ visa cho mình. Anh bạn học kỹ sư hóa, vừa apply thạc sĩ thành công nói với tôi: “Anh thích nghiên cứu khoa học, Việt Nam sao có đất cho anh?
Về ư? Anh không thể.” Những thằng Mỹ thì hỏi thẳng vào mặt tôi: ‘Tụi mày từ Việt Nam đến đây học, thụ hưởng văn hóa của tụi tao, thụ hưởng cả những đồng tiền bố mẹ tao còng lưng đóng thuế. Học xong mày phủi tay quay về nước, thế thì có công bằng với tụi tao hay không?’

Giữa dòng ý kiến ‘Đi đi, đừng về!’ dữ dằn như thác lũ đẩy tôi lùi lại, tôi nhìn về quê hương, cố gắng tìm một lý do cho mình quay lại. Nhưng tìm hoài mà không thấy. Chưa bao giờ sách giáo khoa nói về những cái cúi đầu của chúng tôi trên đất Mỹ, vì nỗi tự ti quê hương thua kém hơn, mà chỉ bảo: ‘Nước ta rừng vàng biển bạc.’ Chưa bao giờ chúng tôi được dạy về ‘trách nhiệm công dân’. Chúng tôi chỉ học ganh đua điểm số, chứ không học cách cùng nắm tay nhau mà đi xây dựng đất nước. Chưa bao giờ bố mẹ nói tôi phải có trách nhiệm với Việt Nam, mà chỉ nói: ‘Đừng về để dẫm vào đường cụt. Trên mảnh đất này, người tài không có cơ hội. Vì tương lai của con, hãy đi đi!” Việt Nam ơi, người có cho tôi một lý do để trở về?’

Theo Facebooker Lê Vi